Zuidwest-Nederland, 5 juli 2001
Chase door zuidwest Nederland
Deelnemers
- Dennis Hakvoort
- Roel Linssen
- Gijs van de Logt
Inleiding
We volgden tijdens deze week het synoptisch dynamisch
practicum op meteoconsult, alleen Dennis niet want die studeert bodemkunde.
Eigenlijk houdt hij ook meer van het weer. De hele week waren wij al bezig met
het maken van allerlei weersverwachtingen. Een onderdeel wat wij zeker in de
gaten hielden was de weersontwikkeling voor ons land tijdens deze week. Er kwam
namelijk een zuidoostelijke stroming op gang die zeer warme lucht aanvoerde. Dit
kwam door de ligging van een koude put boven Frankrijk en een hoog ten
noordoosten van ons. Op woensdag was het plaatselijk al boven de 30 graden, op
donderdag ging dat op grote schaal gebeuren. De verwachting was dat pas vrijdag
laat op de dag de eerste onweersbuien behorende bij de koude put ons land zouden
kunnen bereiken. Onverwachts trok er echter op donderdagavond een zwaar
buiencomplex over Brabant naar het noordwesten, via Zuid-Holland de Noordzee op.
Overigens hadden we eerder op de dag verschillende onweersindices bepaald voor
Vlissingen en Maastricht en deze gaven vreemd genoeg allen een (kleine) kans op
onweer.
De situatie
Donderdagmorgen en het begin van de middag was er niets aan de
hand. Bij een doorstaande zuidoostenwind en een kraakheldere hemel werd het al
gauw bloedheet. ’s Morgens was de verwachting dat het de hele dag zonnig, heet
en droog zou blijven. ’s Middags werd er al melding gemaakt van wat meer
bewolking voor het zuiden en een kleine kans op een bui, vooral voor later in de
nacht. Roel nam om 15.00 uur lokale tijd in het zuiden altocumulus castellanus
waar. Ook Gijs nam dit ongeveer een uur later waar. Hij ging een potje schaak
spelen bij een studiegenoot en die woont hoog op een van de Wageningse
studentenflats met een kamer op de zuidkant.
De altocumulus loste plotseling op. Rond 16.45 nam Gijs aan de
horizon een soort structuur waar wat hem aan de top van een grote cumulus of een
beginnende cumulonimbus deed denken. Hij kon zijn ogen niet geloven, immers er
was totaal niets verwacht. Toch heeft hij het een tijd lang aangekeken en toen
het geheel iets duidelijker zichtbaar werd wist hij zeker. Er had zich een
onweersbui gevormd en deze moest wel ergens in de buurt van de grens met België
liggen. Op hetzelfde moment is hij naar Roel vertrokken om dit te gaan vertellen.
Al eerder war Roel op zijn kamer aan het verslag van het practicum en aan de
weersite aan het werken. |
 |
 |
Ondertussen had hij blikseminslagen.com aanstaan. Het
wekte zijn grootste verbazing toen hij rond 17.00 uur ineens een plek met
blikseminslagen zag vlak over grens bij Eindhoven, maar hij besloot vooralsnog
door te werken met het verslag. Toen Gijs overenthousiast bij Roel aankwam om
een voor hem compleet onverwachts verhaal te vertellen, was Roel dus ook al op
de hoogte. Ondertussen had Gijs onderweg puur toevallig ook Dennis kunnen
waarschuwen.
|
We bekeken nog even de actuele radarbeelden, die we via onze
vakgroep kunnen overhalen, en er bleek zich om 18.00 uur een actieve enigszins
lijnvormige bui in het grensgebied met België te bevinden en deze koerste op
dat moment redelijk zuid-noord op ons af.. We pakten direct de auto die Gijs
toevallig deze week tot zijn beschikking had en reden naar de flat waar Dennis
woont om hem op te halen. Daar hadden we geen internet tot onze beschikking,
maar hij woont wel hoog en dus besloten een laatste keer naar de horizon te
kijken en te beslissen of we wel of niet zouden gaan. Zoals Gijs al eerder had
gezien ontwikkelde de bui zich met name aan de westkant van de lijn en daar
waren ook op dat moment (18.30) nog actieve nieuwe cellen aan het ontstaan. Ook
even verder ten westen van het buiensysteem wat inmiddels goed zichtbaar was,
zagen we een mooi scherp omrande alleenstaande cumuluswolk. Dit deed ons
besluiten een hele westlijke koers te gaan rijden op die alleenstaande cel af. |

|
De chase
We reden (18.30) van Wageningen naar Rhenen en vervolgens bij Ochten de snelweg
A-15 op richting Gorinchem. Onderweg zegen we alleenstaande cel geleidelijk
vervagen en hij vormde een mooie ijskap. Ook tussen deze cel en de rechterkant (westkant)
van het grote buiensysteem zagen we allerlei nieuwe cellen ontwikkelen of pogen
te ontwikkelen. Nabij Gorinchem waren we de buien al duidelijk een eind genaderd.
We besloten aan de hand van wat we zagen om zuidwaarts richting Breda te gaan op
de E-37 (Gorinchem-Breda) Het was inmiddels later dan 19.00 en we reden pal naar
de buien toe en naderden dus met rasse schreden. We zagen ten zuidwesten van ons
heel fraai een smalle kolom met valstrepen, behorende bij het kleine
afzonderlijk celletje waar we ons vanaf de flat al op gericht hadden. Verder
zagen we naar het zuiden en zuidoosten een grote donkere skyline met ijskappen
die inmiddels ver over ons hoofd waren uitgespreid. |
 |
 |
Vlak voor de brug over de
Maas zagen precies in het kleine celletje vrij onverwachts een felle verticale
ontlading. We besloten de snelweg meteen na de brug bij Raamsdonkveer te
verlaten om dit celletje ergens nader te kunnen bestuderen. Na een stuk
slalommen tussen de auto’s door over de dijk en bijna in al het enthousiasme
een vader en kind van de fiets te hebben gereden, vonden we een plek met een
enorm vergezicht naar alle kanten. We fotografeerden de bui en zagen enkele
tientallen verticale ontladingen, waarvan sommige behoorlijk fel waren. Een van
de bliksems sloeg aan weerszijden van de bui buiten de bui zelf in, op twee
plaatsen tegelijk dus. Overigens sloegen de meeste bliksems buiten de plek met
de heftigste neerslag in. |
Na een minuut of twintig begon de cel vrij snel in te zakken
en het onweer ging er ook uit. Tegelijkertijd werd de lucht in het zuiden en
zuidoosten alsmaar dreigender, waarbij hij echt zwart begon te kijken. Het
voelde zeer klam aan en er stond niet veel wind meer. We probeerden de lucht zo
goed mogelijk op het zicht te analyseren. Na enig overleg zaten we op één lijn.
We besloten weer de snelweg richting Breda te vervolgen. We naderden de echte
bui nu snel. Een gitzwarte lucht, met een prachtige turbulente bewolking aan de
voorkant werd zichtbaar. Daarachter was de kleur helemaal egaal, een teken van
hoge neerslagintensiteit. Er was geen hele mooie laaghangende rolwolk zichtbaar,
maar toch het zag er zeer actief uit. In de buurt van Den Hout verlieten we weer
de snelweg (een afslag verder dus) en gingen we op een provinciale weg richting
het zuidwesten, want we hadden het gevoel dat zich daar het alleractiefste deel
bevond. Bovendien wilden we proberen een beetje aan de noordwestkant van de bui
uit te komen, zodat we ons in zijn trekrichting bevonden. We bevonden ons nu in
het deel met de windstoten. We zagen flink wat stof opwaaien en kleine takjes
breken. We reden het Markkanaal over. Inmiddels zagen we iedere paar seconden
geflits, maar dit was vrijwel alleen hoogtebliksem.
Zo snel als mogelijk parkeerden we de auto en gingen we even buiten staan kijken.
Vrijwel meteen vielen de eerste enorme druppels. De zwaarste windstoten hadden
we tijdelijk gehad. Na korte tijd begon het echt te hozen en we besloten weer te
gaan rijden. Via een stuk fietspad kwamen we op een andere provinciale weg die
ongeveer naar het westen liep, de perfecte richting op dat moment. We kwamen
weer aan de rand van de bui terecht in het gebied met de windstoten en we
bevonden ons in een heel open gebied. Dit keer ging het er nog wat harder aan
toe. Langs de weg stonden allemaal jonge aangeplante bomen en deze bogen
helemaal krom over de weg. De hoosregen stoof over de weg en er werd flink aan
het stuur gerukt. We hebben hier ook een foto van genomen. Naar onze schatting
waren er op dat moment windstoten tot 80 km/uur en er was ook nog een nabije
verticale inslag. |
 |

 |
Toen kwam het minst gelukte stuk van de chase, maar niet het
minst leuke. We probeerden in een deel van de bui te komen dat ons nog actiever
leek, maar we kwamen in een haven terecht waar we niet verder konden. Hier zijn
we de auto uitgestapt en hebben het genot genomen de bui even in de blote buik
te voelen. Dit deden we om onze t-shirts droog te kunnen houden. We aanschouwden
een paar mooie ontladingen, soms verticaal, maar meestal horizontaal en
regelmatig in de u-vorm of de vorm van een vork en dan een eind onder de bui-basis uitkomend.
Na een minuut of tien pakten we de auto weer, want het meest
actieve deel van de bui begon zich te verwijderen. Dennis zei dat we het beste
de snelweg A-? richting Dordrecht en Rotterdam konden opsporen en dat we dan wel
weer precies in de actieve plek moesten kunnen uitkomen. Onderweg kwamen er ook
steeds meer verticale ontladingen voor. Sommige waren heel fel en dichtbij en
kropen door de hele bui heen en ze zaten aan alle kanten van de auto. We reden
dus duidelijk in het midden van het onweerscomplex. Ondertussen kwamen we Bij
Dordrecht en Rotterdam weer midden in het plens-gedeelte terecht. De weg stond
echt blank en we moesten rustig rijden. Gedurende enkele honderden meters zagen
we een gebied met afgebroken takken, waarvan sommige een aardige omvang hadden.
Ook het gras en de brandnetels in de berm waren daar helemaal platgewaaid. Hier
waren mogelijk windstoten tot 100 km/uur geweest en het had wat van een
schadespoor weg.. Die paar honderd meter was het duidelijk harder gegaan dan
ervoor en erna. Helaas konden we daar geen foto van nemen. We zagen nabij
Rotterdam enkele felle verticale ontladingen achter elkaar op ongeveer dezelfde
plaats in de bui. (Al het bovenstaande gebeurde tussen 19.30 en 20.45) |
Toen hebben we afslag Gouda/Utrecht genomen en we zagen de
actiefste neerslag zich langzaam naar het noordwesten verwijderen. Overigens was
ook al lang gebleken dat de lijn als het ware parallel aan de trekrichting van
de buien lag, er was dus eigenlijk sprake van een buienstraat. Een smalle strook
kreeg dus veel water te verwerken en er was tijd zat om de bliksem te
aanschouwen. We parkeerden zo gauw we konden. Toen hebben we gedurende ruim een
half uur (21.00-21.30) bliksem kunnen aanschouwen zoals je dat altijd zo graag
zou willen. We bevonden ons duidelijk precies onder de buienlijn, echter de
zware neerslag verdween naar het noordwesten. Het was vrijwel droog en er zat
allerlei mammatus in de lucht. Het bleef echter maar bliksemen. Een enkele keer
verticaal, vaak in vorkvormen die leken te kruipen door de hele buienlijn heen
en soms ook hele kleine u-vormige ontladingen, die je slechts heel even uit de
wolken zag piepen. Toen hebben we geprobeerd op reactie een vorkvormige
ontlading op de foto te zetten, maat het is afwachten of dit gelukt is. In het
noordwesten zagen we nog mooi een nieuwe cel ontstaan en verijzen en ook deze
hebben we nog gefotografeerd. Vooral het oplichten in de beginnende schemering
maakte deze cel het aanzien waard. |
 |
 |
Om 21.30 leek het dat het onweer er bijna uit was en we zagen
ook geen nieuwe ontwikkelingen meer. We gingen op de terug richting Utrecht. We
waren echter net op weg of het begon weer een paar keer fel te flitsen. De
volgende parkeerplaats gingen we dus toch weer even de auto uit om te kijken of
we nog een mooie ontlading op de foto zouden kunnen zetten. Drie minuten lang
gebeurde er niets, maar toen ineens kwam er een enorm felle flits met de
hoofdontlading (verticaal) aan de andere kant van waar we hem verwacht hadden.
Verder ging deze ontlading pal over ons hoofd door een groot deel van het oude
buiencomplex heen. Eerst knetterde het boven ons hoofd en de hele omgeving en
dit werd afgerond met een zware dreun van het verticale deel. Dit was echt een
fikse klap die slechts een kilometer of 3 verder zat. Enigszins geschrokken
stapten we de auto weer in en nog voor we weer op de snelweg richting Utrecht
zaten zagen we weer een ontlading. |
Op de snelweg aangekomen zagen we ineens uit
het niets een smalle plek met valstrepen, in de buurt van waar die harde klap
zat. We hoopten op nog een ontlading in dit mini-celletje en die zouden we
krijgen ook. Net voordat we zelf de neerslag in gingen rijden was er een enorme
felle verticale ontlading die vervolgens nog anderhalve seconde horizontaal
doorspiraliseerde met aan het einde nogmaals een zwakkere verticale ontlading.
Zoiets hebben wij nog niet vaak gezien. Het leek alsof alle energie die er nog
over was in die klap ging zitten. In de auto is onweer normaal gesproken, zeker
bij een snelheid van 120km/uur, nauwelijks te horen. Deze klap, die ongeveer 2
kilometer weg was, dreunde echter door de hele auto. Je voelde hem echt in je
maag trillen. Vrij snel hierna zagen we nog een normale, maar ook mooi kruipende
ontlading. Dat was echt de laatste die wij gezien hebben, maar nog niet helemaal
het einde van het spektakel Een minuut later reden we nog een kilometer door het
kleine wolkbreukje heen, waarbij de weg weer blank stond.
|
 |
 |
Daarna was er echt geen weer meer te chasen en toen zijn we
eerst maar een lekker ding en later een Mac Donalds gaan chasen. Zeer voldaan
kwamen we om 23.30 in Wageningen aan. We waren te moe om nog aan het verslag van
het practicum te werken, aangezien we daar ook weer de hele avond niet meer mee
bezig waren geweest (dan moet je eerst weer helemaal inkomen…..). Wel vonden
we dat we dan toch moesten laten zien dat we met het echte weer zijn bezig
geweest en dus hebben we tot diep in de nacht aan het chaseverslag gewerkt. Dit
ging natuurlijk wat makkelijker, vooral omdat dit nog heel vers in het geheugen
was en het ook erg leuk is om er over na te praten. Bovendien is het voor de
site wel nuttig om meteen een chaseverslag te maken, anders vergeet je weer een
boel dingen. |
- Laatst gewijzigd op 24 september 2002 -
|